Burn-out bij verpleegkundigen: waarom energie alleen niet genoeg is

Energie pieken? Geen garantie voor beter werk

Iedereen kent het gevoel: de ene dag begin je scherp en gefocust, de andere dag lijkt je batterij al leeg voor je eerste koffie. Dat heeft alles te maken met zelfregulatie – het vermogen om je aandacht, emoties en gedrag te sturen.

Het onderzoek laat zien: verpleegkundigen die voldoende zelfregulatie hebben, maken minder fouten en nemen vaker initiatief om hun werk slimmer te organiseren (ook wel job crafting genoemd). Maar bij burn-out werkt dat mechanisme niet meer.

Zelfs als verpleegkundigen met burn-out een energiepiek ervaren, lukt het hen niet die om te zetten in betere prestaties. Ze blijven fouten maken (zelf-ondermijning) of laten kansen liggen om hun werk prettiger in te richten.

Waarom is dit belangrijk?

De impact is groot: meer fouten, verminderde communicatie en minder proactiviteit bedreigen niet alleen de werkbeleving van verpleegkundigen, maar ook de veiligheid van patiënten. Zelfs lichte burn-outklachten blijken al voldoende om dit patroon in gang te zetten.

Dat maakt burn-out geen individueel probleem, maar een structurele uitdaging voor organisaties.

Wat kunnen HR en leidinggevenden doen?

1. Bescherm energiebronnen: 

• Zorg voor haalbare roosters en voldoende personele bezetting.
• Respecteer vrije dagen en pauzes, voorkom onnodig overwerk.

2. Stimuleer herstelmomenten

• Creëer een cultuur waarin korte breaks en herstelactiviteiten normaal zijn.
• Beloon slim werken, niet alleen hard werken.

3. Top-down ingrijpen bij burn-out

• Verwacht niet dat medewerkers in burn-out hun werk zelf gaan herontwerpen (job crafting).
• Pas werkdruk en takenpakket aan, bied coaching en begeleiding.

4. Let op signalen

• Zelf-ondermijnend gedrag – zoals meer fouten maken, achterstanden opbouwen of chaotische communicatie – kan een vroeg teken zijn van (beginnende) burn-out.

Conclusie

Burn-out is meer dan ‘moe zijn’. Het tast het vermogen aan om slim met energie om te gaan. Daarmee kan het een vicieuze cirkel veroorzaken: minder zelfsturing leidt tot meer fouten en meer werkdruk, wat de burn-out verder verergert.

De boodschap is duidelijk: wil je duurzame inzetbaarheid en veilige zorg, dan moet je investeren in energie, herstel en structurele oplossingen.

Bron:
Roczniewska, M. & Bakker, A.B. (2021). Burnout and self-regulation failure: A diary study of self-undermining and job crafting among nurses. Journal of Advanced Nursing, 77(8), 3424–3435. https://doi.org/10.1111/jan.14872